Haciz mahallinde evrak araştırması usul ve yasaya aykırı değildir
12. Hukuk Dairesi 2020/1080 E. , 2020/8481 K.
Eğer 3.kişi haczi yapılan yerin borçluya ait olmadığı iddiasında ise icra müdürü tarafından beyanları zapta geçirilip, İİK’nun 96. ve bunu izleyen maddelerdeki prosedürün uygulanması gerekir. İcra müdürünce İİK 96. ve 99. maddelerine göre işlem yapılıp yapılmayacağı hususu ancak evrak araştırması sonucunda netleşmektedir. Gerek İİK 96. ve 99. maddeleri şikayeti ve gerekse istihkak iddiası ayrı bir dava konusu olduğundan hali hazırda borçluya ait olduğu iddia edilen yerde evrak araştırması yapılması usul ve yasaya aykırı olmamaktadır.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Şikayetçi 3. kişi icra mahkemesine başvurusunda; haciz yapılan adresin borçluya ait olmamasına rağmen icra müdürünün alacaklının talepleri doğrultusunda evrak araştırması yaptığını, evrak araştırmasının kanuna aykırı olduğunu belirterek söz konusu icra memuru hakkında gerekli işlemin yapılmasını ve evrak araştırmasına yönelik işlemin iptalini talep ettiği, mahkemece haciz sırasında yapılan aramaların İİK 80. maddesinin maksadını aştığından bahisle şikayetin kabulüne karar verildiği, alacaklının istinaf başvurusu üzerine bölge adliye mahkemesince istinaf talebinin esastan reddine karar verildiği görülmektedir.
İİK’nun 80. ve müteakip maddeleri uyarınca; icra müdürü, borçlunun gösterilen adresinde talep üzerine gerektiğinde kilitli yerlerin (ev ya da işyeri kapısı) çilingir vasıtasıyla açtırılması suretiyle haciz işlemini yapmak zorundadır. Bir başka anlatımla, anılan yasal düzenlemelerde, icra müdürüne, alacaklının haciz isteminin yerine getirilmesi konusunda takdir yetkisi tanınmamıştır. Bu durumda, haciz yapılan yerde 3. kişi bulunduğu ve istihkak iddia edildiği takdirde, icra müdürü tarafından beyanları zapta geçirilip, İİK’nun 96. ve bunu izleyen maddelerdeki prosedürün uygulanması gerekir.
Her ne kadar ilk derece mahkemesi ve bölge adliye mahkemesi yapılan haczin İİK’nun 80. maddesine uygun olmadığı, maddenin borçluyu hedef aldığını belirterek haczedilen yerin borçluya ait olmadığından bahisle bu maddenin uygulanamayacağı ve bu nedenle 3.kişiye ait işyerinde evrak araştırması yapılamayacağı belirtilerek yapılan işlemin iptaline karar vermiş ise de İİK’nun 82. vd. maddeleri nazara alındığında, icra müdürünce alacaklının gösterdiği adreste haciz işleminin yapılması gerekli olup icra müdürünün haciz talebinin reddetme yetkisi bulunmamaktadır.
Somut olayda da icra müdürünün gösterilen adreste haciz işlemini gerçekleştirdiği ve talep üzerine evrak araştırması yaptığı görülmektedir. İİK.’nun 80.maddesi ilk derece mahkemesi ve bölge adliye mahkemesi gerekçelerinde belirtildiği şekilde, borçluyu hedef almakta olup, yapılan işlemler borçlu hakkında gerçekleşmektedir. Eğer 3.kişi haczi yapılan yerin borçluya ait olmadığı iddiasında ise icra müdürü tarafından beyanları zapta geçirilip, İİK’nun 96. ve bunu izleyen maddelerdeki prosedürün uygulanması gerekir. İcra müdürünce İİK 96. ve 99. maddelerine göre işlem yapılıp yapılmayacağı hususu ancak evrak araştırması sonucunda netleşmektedir. Gerek İİK 96. ve 99. maddeleri şikayeti ve gerekse istihkak iddiası ayrı bir dava konusu olduğundan hali hazırda borçluya ait olduğu iddia edilen yerde evrak araştırması yapılması usul ve yasaya aykırı olmamaktadır.
O halde mahkemece, şikayetinin reddi yerine yazılı gerekçe ile kabulü yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ: Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile, yukarıda yazılı nedenlerle 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2. maddesinin göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddesi uyarınca, … Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi’nin 19/11/2019 tarih ve 2018/2236 E.- 2019/2223 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA, … 10. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 19/12/2017 tarih ve 2016/767 E.-2017/1083 K. sayılı kararının BOZULMASINA, dosyanın İlk Derece Mahkemesi’ne, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesine, 12/10/2020 gününde oy birliğiyle karar verildi.