Zorunlu takip arkadaşlığı olan borçlu ile rehin veren üçüncü kişi hakkında birlikte takip yapılmasını gerektirir

İİK’nun 149. maddesi gereğince; icra memuru, ibraz edilen akit tablosunun kayıtsız şartsız bir para borcu ikrarını ihtiva ettiğini ve alacağın muaccel olduğunu anlarsa, borçluya ve taşınmaz üçüncü şahıs tarafından rehnedilmiş veya taşınmazın mülkiyeti üçüncü şahsa geçmişse ayrıca bunlara birer icra emri gönderir. Anılan maddede sözü edilen bu husus, aralarında zorunlu takip arkadaşlığı olan borçlu ile rehin veren üçüncü kişi hakkında birlikte takip yapılmasını gerektirir.
Yukarıda özetlenen İİK.nun 149. madde hükmüne göre, icra takibinin asıl kredi borçlusu (lehine ipotek verilen) hakkında açılması ve yürütülmesi asıldır. Ancak takip sonunda üçüncü kişinin taşınmazının paraya çevrilmesi söz konusu olduğundan, o kişi hakkında da takip yapılması ve devam edilmesi gerekir. Şu hale göre ipotek veren üçüncü kişi ile asıl borçlu arasında zorunlu takip arkadaşlığı vardır. Bu husus mahkemece re’sen gözönünde bulundurulmalıdır.

Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince kararın müddeti içinde temyizen tetkikinin alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Alacaklı tarafından başlatılan ipoteğin paraya çevrilmesi yolu ile ilamsız takipte, borçluların icra mahkemesine başvurularında, ihalesi yapılan taşınmazın sadece… Nakliyat ve Ticaret Limited Şirketi’nin borcu için ipotek verildiğini, ancak taşınmazın …Endüstriyel … Ltd. Şti.’nin borcu için satıldığını, ipotek limitini aşan kısım yönünden ihale bedelinin yatırılması gerektiğini, satışın durdurulması talepli açılmış menfi tespit davası ve şikayet dosyaları olduğunu, alacaklı tarafından dosya borçlusu …Endüstriyel … Ltd. Şti. hakkındaki takipten 14.03.2018 tarihinde feragat edildiğini, takip borçluları arasında zorunlu takip arkadaşlığı olduğunu, bu şirkete satış ilanı tebliğ edilmeden satış yapıldığını, İİK 150/e maddesine uygun olarak süresinde satış istenmediğini ve dosya borcunun yanlış hesaplandığını ileri sürerek 9627 ada 7 parsel sayılı taşınmaza ilişkin 30.05.2018 tarihli ihalenin feshini talep ettikleri, mahkemece, şikayetin reddi ile para cezasına hükmedildiği, borçluların istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, diğer istinaf nedenleri değerlendirilmeksizin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, asıl borçlu …Endüstriyel … Ltd. Şti. hakkındaki takipten vazgeçildiğinden şikayetçi ipotek veren borçlular aleyhine takibe devam edilemeyeceği gerekçesi ile şikayetin kabulü ile 9627 ada 7 parsel sayılı taşınmaza ilişkin 30.05.2018 tarihli ihalenin feshine karar verildiği görülmektedir.
İİK’nun 149. maddesi gereğince; icra memuru, ibraz edilen akit tablosunun kayıtsız şartsız bir para borcu ikrarını ihtiva ettiğini ve alacağın muaccel olduğunu anlarsa, borçluya ve taşınmaz üçüncü şahıs tarafından rehnedilmiş veya taşınmazın mülkiyeti üçüncü şahsa geçmişse ayrıca bunlara birer icra emri gönderir. Anılan maddede sözü edilen bu husus, aralarında zorunlu takip arkadaşlığı olan borçlu ile rehin veren üçüncü kişi hakkında birlikte takip yapılmasını gerektirir.
Yukarıda özetlenen İİK.nun 149. madde hükmüne göre, icra takibinin asıl kredi borçlusu (lehine ipotek verilen) hakkında açılması ve yürütülmesi asıldır. Ancak takip sonunda üçüncü kişinin taşınmazının paraya çevrilmesi söz konusu olduğundan, o kişi hakkında da takip yapılması ve devam edilmesi gerekir. Şu hale göre ipotek veren üçüncü kişi ile asıl borçlu arasında zorunlu takip arkadaşlığı vardır. Bu husus mahkemece re’sen gözönünde bulundurulmalıdır.

Somut olayda, takibin …T.A.Ş. tarafından kredi borçlusu …Endüstriyel … Ltd. Şti. ile ipotek verenler… Nakliyat ve Ticaret Limited Şirketi, … ve … aleyhine başlatıldığı, takip başlatıldıktan sonra banka tarafından alacağın takip alacaklısına temlik edildiği, ihale konusu taşınmaza ilişkin ipotek akit tablosunun incelenmesinde, ipoteğin aynı zamanda bu taşınmazın maliki olan… Nakliyat ve Ticaret Limited Şirketi namına açılmış açılacak tüm krediler nedeniyle bilcümle borçlu hesaplarından ve herhangi bir sebepten dolayı bankaya karşı doğmuş ve doğacak tüm borçlarının ipotek ile teminat altına alındığı anlaşılmaktadır. Borçlu… Nakliyat ve Ticaret Limited Şirketi’nin, …Endüstriyel … Ltd. Şti.’nin kullandığı kredi ile ilgili sözleşmede müşterek borçlu müteselsil kefil sıfatıyla imzası bulunduğundan ve kefalet borcu da ipotek kapsamında olduğundan, alacaklının sözkonusu kefalet alacağını talep etmesinde yasaya uymayan bir yön yoktur. Kefalet borcu… Nakliyat ve Ticaret Limited Şirketi’ne ait olup, …Endüstriyel … Ltd. Şti., lehine ipotek verilen asıl borçlu değildir. Bu nedenle bu şirketin de takipte borçlu gösterilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu durumda alacaklı tarafından bu şirket yönünden takipten feragat edilmesinin takibe etkisi olmayıp, bu nedenle ihalenin feshine karar verilmesi doğru değildir.
O halde, Bölge Adliye Mahkemesince, borçluların diğer istinaf nedenleri incelenerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi’nin 7.01.2020 tarih ve 2019/2258 E. – 2020/60 K. sayılı kararının yukarıda yazılı nedenlerle, 5311 sayılı Kanun ile değişik İİK’nun 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddeleri uyarınca re’sen (BOZULMASINA), peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 8/06/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.