KORUNMASI GEREKLİ TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIĞI OLAN TAŞINMAZIN SATIŞI SONRASI CEZAEVİ HARCI
Adana Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi Dosya No:2019/807 Karar No:2020/788
DAVACI : TÜRKİYE FİNANS KATILIM BANKASI A.Ş. –
İLİŞKİLİ KİŞİ : ADALET BAKANLIĞI –
DAVANIN KONUSU : Şikayet (Cezaevi Harcının İadesine İlişkin)
KARAR TARİHİ : 12/06/2020
KARAR YAZIM TARİHİ : 12/06/2020
Adana 4. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 16/11/2018 tarih 2018/610 esas 2018/741 karar sayılı mahkeme kararının süresi içinde istinaf yolu ile tetkiki ilişkili kişi vekili tarafından istenmesi üzerine dosya dairemize gönderilmekle dava dosyası için düzenlenen inceleme raporu dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Adana 11.İcra Dairesi’nin 2013/8071 esas sayılı icra dosyasında Adana İli Seyhan İlçesi Ulucami Mahallesi Salcılar Seyhan Can Ada/Parsel: 154/33 Yüzölçümü 118,0 m² evin 31/01/2014 tarihli satışında müvekkiline ihale edildiğini, ihaleye konu taşınmaz üzerinde 03/12/1990 tarih 5239 Yevmiye ile “Korunması GErekli Kültür Varlığı” şerhi bulunduğunu, bu hususun tapu kaydında, bilirkişi raporunda ve satış ilanı ile satış şartnamesinde açıkça yer aldığını, bu nedenle icra dairesinin alınmasına karar verdiğini Tellaliye Harcı, Tahsil Harcı, Cezaevi Harcı ve Tapu Harcı Ödemelerinin iptali ve ödenen meblağların müvekkiline iadesinin gerektiğini, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 21. Maddesine göre tapu kütüğüne “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır” kaydı konulmuş olan ve I inci ve II nci grup olarak gruplandırılmış bulunan taşınmaz kültür varlıkları olmaları nedeniyle üzerlerine kesin yapılanma yasağı getirildiğini, taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları olan parsellerin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğunu belirterek usul ve yasaya aykırı olarak alınan tüm harçların alınmasına yönelik memur işleminin iptaline ve taraflarına ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI: Mahkemece 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 21.Maddesinin 3.fıkrasında, “Tapu kütüğüne -korunması gerekli taşınmaz kültür varlığıdır- kaydı konulmuş olan ve 1 ve 2. grup olarak numaralandırılmış bulunan taşınmaz kültür varlıkları ile arkeolojik sit alanı ve doğal sit alanı olmaları nedeni ile üzerlerine kesin yapılanma yasağı getirilmiş taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları olan parsellerin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulacağı” hüküm altına alındığından icra müdürlüğünce harç alınmasının usul ve yasaya uygun bulunmadığından şikayetin kabulüne, Adana 11.icra müdürlüğünün 2013/8071 esas sayılı dosyasında Adana ili, Seyhan İlçesi, Ulucami Mah. Salcılar Seyhan Can., 154 ada, 33 parsel, 118,00m2 yüzölçümlü taşınmazın satış işlemlerine esas olmak üzere alınan her türlü harcın davacıya iadesine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: İlişkili kişi Adalet Bakanlığı adına Adana Deftardarlığı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, Cezaevi yapı pulu harcının özel nitelikli olan 2548 sayılı Kanuna dayanılarak tahsili gereken bir harç olduğunu, kanunlarda özel olarak özel olarak cezaevi yapı pulu harcından muaf olduğu belirtilen kurumlar dışında hiçbir istisna ve muafiyetin söz konusu olmadığını belirterek mahkeme kararının bu yönde kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı vekili istinafa cevap dilekçesinde özetle; mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğunu, söz konusu davanın hasımsız bir dava olduğunu ve karşı tarafın ilişkili kişi sıfatıyla istinaf incelemesi talebinde bulunmasının kanuna aykırı olduğunu, dolayısıyla husumet itirazının kabulü ile birlikti işbu istinaf başvuru talebinin esas inclemesi yapılmaksızın reddinin gerektiğini,hiçbir şekilde kabul anlamına gelmemekle birlikte bir an için istinaf kanun yoluna başvuru talebinin hukuka uygun olduğu düşünülse dahi ilişkili kişi tarafından Adalet Bakanlığı adına Adana Defterdarlığının yetkilendirildiğine ilişkin dosyaya herhangi bir vekaletname sunulmadığını, mahkemenin aksi kanaatte olması halinde ihale konusu taşınmazın “korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı” özelliğine sahip olduğundan her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğunu belirterek istinaf talebinin reddine karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Uyuşmazlık, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olan taşınmazın satışı sonrası cezaevi yapı harcı alınıp alınamayacağına ilişkin memur muamelesini şikayet niteliğindedir.
Adana 11. İcra Dairesinin 2013/8071 esas sayılı dosyasının incelenmesinde; alacaklı Türkiye Finans Katılım Bankası A.Ş. tarafından borçlu Barış Havacılık Eğitim Bakım Ticaret Limited Şirketi hakkında yapılan takipte taşınmazın satışı üzerine alacaklıya ödenen tutar üzerinden (39.900,00TL) ceza evi harcı kesildiği anlaşılmıştır.
Cezaevi harcı, 2548 sayılı Cezaevleri ile Mahkeme Binaları İnşası Karşılığı Olarak Alınacak Harçlar ve Mahkûmlara Ödettirilecek Yiyecek Bedelleri Hakkında Kanunun 1. maddesi uyarınca alacaklıdan alınır.
Cezaevi yapı harcı, özel nitelikte olan 2548 sayılı Kanuna dayanılarak tahsili gereken bir harç çeşidi olup, kanunlarında özel olarak cezaevi yapı harcından muaf olduğu belirtilen kurumlar dışında hiçbir istisna ve muafiyet söz konusu olmadığından, şikayetçiden cezaevi yapı harcının tahsil edilmesinde usulsüzlük bulunmamaktadır.
10/09/2014 tarihinde yürürlüğe giren 2863 sayılı yasanın 21. maddesindeki muafiyetin cezaevi yapı harcı yönünden uygulanması mümkün değildir. Mahkemenin icra memur işlemini hukuka uygun bulmasının hatalı olduğu anlaşılmakla mahkeme kararının cezaevi harcı yönünden kaldırılması gerekmiştir.(Benzer karar İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 23. Hukuk Dairesinin tarih 2016/167 esas 2016/190 kararının Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 15/02/2018 tarih 2017/1067 esas 2018/1451 karar sayılı ilamı ile onaması)
Yukarıda belirtilen nedenlerle ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında ceza evi harcı yönelik şikayetin reddine karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu, söz konusu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerekli kılmadığı anlaşıldığından ilişkili vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile HMK’nın 353/1-b.2. bendi gereğince mahkeme kararının kaldırılmasına, “Adana 11. İcra Dairesinin 2013/8071 esas sayılı dosyasından şikayetin Adana ili, Seyhan İlçesi, Ulucami Mah. Salcılar Seyhan Can., 154 ada, 33 parsel sayılı taşınmazın satışı sonrası alınan cezaevi harcına ilişkin kısmı yönünden reddine, diğer alınan harçların davacıya iadesine” dair aşağıdaki hüküm hukuka uygun bulunmuştur.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-İlişkili kişi vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE,
Adana 4. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 16/11/2018 tarih 2018/610 esas 2018/741 sayılı kararının HMK 353/1-b-2 maddesi gereğince KALDIRILMASINA,
2- Adana 11. İcra Dairesinin 2013/8071 esas sayılı dosyasından şikayetin Adana ili, Seyhan İlçesi, Ulucami Mah. Salcılar Seyhan Can., 154 ada, 33 parsel sayılı taşınmazın satışı sonrası alınan cezaevi harcına ilişkin kısmı yönünden reddine, diğer alınan harçların davacıya iadesine,
Alınması gereken 54,40 TL karar harcından peşin alınan 35,90 TL harcın mahsubu ile kalan 18,50 TL harcın davacıdan alınarak hazineye irad kaydına,
Dava memur muamelesini şikayet niteliğinde olduğundan davacı lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
Kullanılmayan avansın karar kesinleştiğinde avans sahibine iadesine,
3-İstinaf yargılaması yönünden ;
İstinaf yoluna başvuran davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
HMK’nın 333. maddesi gereğince gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
Kararın taraflara tebliğine,
Dair, dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu miktar itibari ile KESİN olmak üzere 12/06/2020 tarihinde oy birliği ile karar verildi.