İLERİ DÜZENLEME TARİHLİ ÇEKLERDE KARŞILIKSIZDIR İBARESİ OMADAN KAMBİYO TAKİBİ YAPILAMAZ
YARGITAY 12. Hukuk Dairesi ESAS NO : 2017/1113 KARAR NO : 2018/5164
14.12.2009 tarihinde kabul edilip, 20.12.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve yayımlandığı tarihte yürürlüğe giren 5941 sayılı Çek Kanunu’nun 3. maddesinin 8. fıkrasında ise; “Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihinden önce ibraz edilen çekin karşılığının TTK’nun 707. maddesi uyarınca kısmen veya tamamen ödenmemiş olması halinde bu çekle ilgili hukuki takip yapılamaz. İleri düzenleme tarihli çekle ilgili olarak hukuki takip yapılabilmesi için çekin üzerindeki düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksızdır işlemine tabi tutulması şarttır.” hükmü yer almaktadır.
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkikinin borçlu tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi . tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:
Alacaklı tarafından çeke dayalı olarak yapılan kambiyo takibinde, borçlu ciranta … Ltd. Şti. icra mahkemesine başvurusunda; çekte … Ltd. Şti.’nin cirosu bulunmadığından ciro silsilesinin kopuk olduğunu ve çeke ilişkin olarak İstanbul 20. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2012/215 Esas sayılı dosyasında ödeme yasağı kararı verildiğini ileri sürerek takibin iptalini talep etmiş, mahkemece, şikayetçi borçlunun kendi imzasına itirazı olmayıp başka bir borçlunun imzasının geçersiz olduğuna dayanamayacağı gerekçesiyle şikayetin reddine karar verilmiştir.
03.02.2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak, yayımı tarihinde yürürlüğe giren 6273 sayılı Yasa’nın 6. maddesi ile eklenen 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkındaki Kanun’un geçici 3/5. maddesine göre; “31.12.2017 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir.”
14.12.2009 tarihinde kabul edilip, 20.12.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ve yayımlandığı tarihte yürürlüğe giren 5941 sayılı Çek Kanunu’nun 3. maddesinin 8. fıkrasında ise; “Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihinden önce ibraz edilen çekin karşılığının TTK’nun 707. maddesi uyarınca kısmen veya tamamen ödenmemiş olması halinde bu çekle ilgili hukuki takip yapılamaz. İleri düzenleme tarihli çekle ilgili olarak hukuki takip yapılabilmesi için çekin üzerindeki düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksızdır işlemine tabi tutulması şarttır.” hükmü yer almaktadır.
Somut olayda takibe konu çekin keşide tarihi 31.11.2012 iken çekin keşide tarihinden önce 30.11.2012 tarihinde muhatap bankaya ibraz edildiği görülmektedir. Çekin ibraz tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 3167 sayılı Yasa’nın geçici 3/5. maddesine göre çekin ibrazı geçersiz olduğundan bu çekle ilgili takip yapılamaz.
Öte yandan; kambiyo senetleri ile ilgili hak sahipliğini ispat külfeti hakkındaki TTK’nun 686 ve 790. (6762 sayılı 598 ve 702.) maddelerinde; “… senedi elinde bulunduranın kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılacağı..“ öngörülmüştür.
ESAS NO : 2017/1113
KARAR NO : 2018/5164
Takip dayanağı çekin incelenmesinde ise, çekin Balta tarafından keşide edildiği, lehtar … Ltd. Şti.nin ” ‘ye ciro edilmiştir” şerhi ile yaptığı cirosundan sonra, … Ltd. Şti.’nin ” … Ltd. Şti. emrine ödeyiniz” şerhiyle yaptığı cirosunun bulunduğu, bundan sonra … Ltd. Şti.’nin cirosu bulunmayıp, sırasıyla …, … ve takip alacaklısı ‘ün cirolarının bulunduğu, buna göre … Ltd. Şti.’nin cirosu bulunmadığından takip konusu çekte ciro silsilesinin koptuğu ve alacaklının yetkili hamil olmadığı anlaşılmıştır.
O halde mahkemece; takip konusu çekin düzenleme tarihinden önce muhatap bankaya ibraz edilmiş olması ve ciro silsilesinde kopukluk bulunması nedenleriyle, İİK’nun 170/a maddesi uyarınca takibin iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile şikayetin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Borçlunun temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK’nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 24.05.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.