ÇEK ASLI OLMADAN TAKİP YAPMANIN İSTİSNALARI
Çek Kanununun 3/6. Maddesine göre çekin muhatap bankaya ibraz edilerek bankanın çek yaprağı için ödemekle yükümlü olduğu miktarın tahsili halinde, bankaca, çeke, anılan şerh düşülmek suretiyle aslı uhdesinde tutularak onaylı bir fotokopisi çek hamiline verilir ve hamil, bu şekilde muhatap bankaca tasdik edilmiş çek fotokopisine dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibi yapabilir.
Diğer bir istisna ise bir dava veya ceza soruşturması nedeniyle çek aslının muhafaza altına alınmış olması halinde de, çekin bulunduğu mahkemenin veya Cumhuriyet Savcılığının dosya numarası belirtilmek suretiyle çek aslı icra müdürlüğüne sunulmaksızın takip başlatılabilir.
Alacaklı vekilinin müdürlüğümüze gelerek çek aslını sunmadan kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip talebinde bulunduğu dosyanın açıldığı ancak çek aslının sunmadığından dolayı ödeme emri tebliğe çıkarılmadığı görüldü.
Alacaklının kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yapabilmesi için takipte çek aslına dayanması ve takip talebi ekinde çek aslını icra müdürlüğüne sunması zorunludur.
Bu kuralın yasal istisnası olan Çek Kanununun 3/6. Maddesine göre çekin muhatap bankaya ibraz edilerek bankanın çek yaprağı için ödemekle yükümlü olduğu miktarın tahsili halinde, bankaca, çeke, anılan şerh düşülmek suretiyle aslı uhdesinde tutularak onaylı bir fotokopisi çek hamiline verilir ve hamil, bu şekilde muhatap bankaca tasdik edilmiş çek fotokopisine dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibi yapabilir.
Diğer bir istisna ise bir dava veya ceza soruşturması nedeniyle çek aslının muhafaza altına alınmış olması halinde de, çekin bulunduğu mahkemenin veya Cumhuriyet Savcılığının dosya numarası belirtilmek suretiyle çek aslı icra müdürlüğüne sunulmaksızın takip başlatılabilir.
Dosyamıza sunulan çek suretinin incelenmesinde çekin düzenleme tarihi 30/10/2017 ,bankaya ibraz tarihi 31/10/2017 olduğu, ancak bankanın …………….. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/766 Esas sayılı kararına istinaden ilgili çek üzerinde tedbir (ödememe kaydı) bulunduğundan tahsil işlemine konu edilememiştir şerhi verildiği görüldü.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 2013/30921 Esas Sayılı ve 2013/37175 Karar sayılı kararları uyarınca Alacaklı taraf Söz konusu ödememe kaydına mahkeme kararını dosyamıza sunmadığından alacaklı tarafın bu davada taraf olup olmadığı, verilen tedbir kararının lacaklıyı kapsayıp kapsamadığı incelenememiş olup, Ayrıca yapılan araştırmada ……….. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/766 Esas sayılı bir tedbir kararının da olmadığı anlaşılmakla,
Alacaklı tarafın çek suretini sunmadan işlem yapabilecek yukarıda belirtilen istisna kapsamına girmediğinden Çek Kanunu 3/6. Maddesi ” Muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutar dahil kısmî ödeme hâlinde, çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi ücretsiz olarak hamile verilir. Çek hamili, bu fotokopiyle müracaat borçlularına veya kambiyo senetleri hakkındaki takip usullerine başvurabileceği gibi, Cumhuriyet başsavcılığına talepte * bulunurken dilekçesine bu fotokopiyi ekleyebilir ve bunu icra daireleri ile mahkemelerde ispat aracı olarak kullanabilir. Mahkeme veya icra dairesinin istemi hâlinde çekin aslı bu mercilere gönderilir.” şeklinde düzenlenmekle,
Ayrıca yapılan araştırmada ………. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/766 Esas sayılı bir tedbir kararının da olmadığı anlaşılmakla,
Yargıtay 12. Hukuk dairesinin 2015/21751 Esas ve 2015/30631 Karar sayılı kararlarında “Alacaklının kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yapabilmesi için takipte çek aslına dayanması ve takip talebi ekinde çek aslını icra müdürlüğüne sunması zorunlu olup, bu kuralın yasal istisnası Çek Kanununun 3/6. maddesidir. Anılan madde uyarınca, çekin muhatap bankaya ibraz edilerek bankanın çek yaprağı için ödemekle yükümlü olduğu miktarın tahsili halinde, bankaca, çeke, anılan şerh düşülmek suretiyle aslı uhdesinde tutularak onaylı bir fotokopisi çek hamiline verilir ve hamil, bu şekilde muhatap bankaca tasdik edilmiş çek fotokopisine dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla icra takibi yapabilir.
Öte yandan, bir dava veya ceza soruşturması nedeniyle çek aslının muhafaza altına alınmış olması halinde de, çekin bulunduğu mahkemenin veya Cumhuriyet Savcılığının dosya numarası belirtilmek suretiyle çek aslı icra müdürlüğüne sunulmaksızın takip başlatılabilir.
Somut olayda, takip dayanağı çek fotokopisi üzerinde bulunan şerh, Çek Kanununun 3/6. maddesi uyarınca düşülmüş bir şerh olmadığından, anılan fotokopiye dayalı olarak kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip yapılamaz.” şeklinde karar verildiğinden,
Dosyamıza sunulan takip dayanağı çek fotokopisi üzerinde bulunan şerh, Çek Kanununun 3/6. maddesi uyarınca düşülmüş bir şerh olmadığından aşağıdaki şekli ile karar verilmesi gerektiği kanaat ve sonucuna varıldı.
Karar :
- Alacaklı tarafın kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip talebinin reddine,
- Eksikliklerin tamamlanmasına müteakip talebin tekrar değerlendirilmesine,
- İİK.’nun 16. Maddesi gereği ………….. İcra Hukuk Mahkemesine şikayet edilebileceğinin ihtarı ile karar verildi.