SÜRESİNDE YAPILMAYAN YETKİLİ İCRA DAİRESİNE GÖNDERME TALEBİ NETİCESİNDE İCRA TAKİBİNİN AKİBETİ
- Hukuk Dairesi 2016/3192 E. , 2016/13516 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : İcra Hukuk Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı … tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :
Alacaklı tarafından …. İcra Müdürlüğü’nün 2011/3341 esas sayılı icra takip dosyasından kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile ilamsız icra takibine başlandığı, borçlunun icra dairesinin yetkisine itirazının …. İcra Hukuk Mahkemesi’nin 2015/49-119 sayılı 04.03.2015 tarihli ilamı ile kabul edilerek …. İcra Dairesinin yetkisizliğine, talep halinde dosyanın yetkili … İcra Müdürlüğü’ne gönderilmesine karar verildiği, bu kararın 06.04.2015 tarihinde kesinleştiği, alacaklının 19.06.2015 tarihinde … İcra Müdürlüğüne başvurarak dosyanın yetkili … İcra Müdürlüğüne gönderilmesini talep etmesi üzerine, icra müdürlüğünce icra takip dosyasının yetkili … icra müdürlüğüne gönderildiği, … İcra Müdürlüğü’nün 2015/2573 esas numarasına kaydedildiği, borçlunun, alacaklının yetkili icra dairesine gönderme talebinin yasal sürede olmadığını, icra müdürlüğünce dosyasının açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken … İcra Müdürlüğü’ne gönderilmesine karar verilmesinin doğru olmadığını ileri sürerek, memurluk işleminin iptali talebi ile … İcra Mahkemesi’ne başvurduğu anlaşılmıştır.
İİK. nun 50.maddesi göndermesi ile icra takipleri hakkında da uygulanması gereken, HMK.’nun 20. maddesi gereğince; görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi halinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten, kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde, bu mahkemece davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. Yukarıda belirtildiği üzere İİK. nun 50.maddesinde yapılan atıf nedeniyle bu kural icra takipleri hakkında da uygulanır. Ancak icra takip hukukunun kendine özgü kuralları ve özellikleri vardır. Bu nedenle HMK. nun icra takipleri hakkında uygulanırken takip hukukunun özellikleri dikkate alınmalı ve buna göre yorumlanmalıdır.
Bu maddeye göre davanın açılmamış sayılmasına yetkisizlik kararını veren mahkemece karar verilecektir. Ancak somut olayda yetkisizlik kararı icra mahkemesinin yetkisizliğine değil, icra dairesinin yetkisizliğine ilişkindir. İcra dairesi de hiç şüphesiz bir mahkeme değildir. Dolayısıyla mahkeme gibi karar veremez. Dolayısıyla HMK.nun 20.maddesinde öngörülen mahkeme tabirine icra dairesi girmez. Öte yandan yetkisizlik kararının kesinleşmesinden sonra alacaklının icra dosyasının yetkili icra dairesine gönderilmesini yetki itirazını kabul eden icra mahkemesine değil icra takip dosyasına yapması gerekir. Buna göre alacaklının icra takip dosyasının yetkili icra dairesine gönderilmesi talebi üzerine icra müdürü HMK. nun 20.maddesi uyarınca takibin açılmamış sayılmasına karar veremeyeceğine göre, yapması gereken talep doğrultusunda işlem yapmaktır. HMK. nun 20.maddesi ise yetkili icra dairesince borçluya yeniden ödeme emri tebliğ edilmesi üzerine şikayette bulunulması halinde o icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesince incelenerek değerlendirilecek bir husustur.
Nitekim alacaklının yetkili icra dairesine dosya geldiğinde yeniden harç yatırması mümkün olup, bu durumda takip yeni bir takip olarak işlem görecektir.
Özetle, kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile başlatılan icra takibinde, icra hukuk mahkemesince, yetki itirazının kabulüne karar verildikten sonra alacaklı taraf dosyanın yetkili icra dairesine gönderilmesini istemesi üzerine icra müdürlüğünce yapılacak iş talep doğrultusunda ve kararda gösterilen yetkili icra dairesine göndermektir. İcra müdürlüğünün, mahkeme yerine geçerek HMK.’nun 20. maddesine dayalı olarak takibin açılmış sayılmasına karar verme yetkisi yoktur. İİK.nun 4. maddesinde, icra mahkemesi hakiminin kendisine bağlanan icra ve iflas dairelerinin muamelelerine yönelik şikayetleri ve itirazları inceleyeceği belirtilmiştir. Bu bağlamda icra mahkemesince yetki itirazının kabulüne dair kararın kesinleşmesinden sonra iki haftalık süre içinde icra takip dosyasının yetkili icra dairesine gönderilmesi talep edilmediği takdirde, HMK.’nun 20. maddesi uyarınca takibin açılmamış sayılmasına karar verilmesi kararı, yetkisiz olduğu hükmedilen icra müdürlüğünce icra takip dosyasının yetkili icra müdürlüğüne gönderilmesine karar verilmeden önce icra mahkemesine şikayette bulunulması halinde yetkisizliğine hükmedilen icra dairesinin bağlı olduğu o yer icra hukuk mahkemesince, icra takip dosyasının yetkili icra müdürlüğüne gönderilmesine karar verildikten ve dosya yetkili icra dairesinin esasına kaydedildikten sonra şikayette bulunulması halinde ise icra takip dosyasının gönderildiği icra dairesinin bağlı olduğu yer icra hukuk mahkemesince değerlendirilecek bir husustur.
Somut olayda, şikayet tarihinden önce, …. İcra Müdürlüğü’nce icra takip dosyasının gönderilmesine karar verilip, dosyanın … İcra Müdürlüğüne gönderildiği ve esasa kaydının yapılarak, örnek 10 numaralı ödeme emri düzenlendiği görülmektedir.
Bu durumda … İcra Müdürlüğü’nün alacaklının talebi üzerine icra takip dosyasını yetkili … İcra Müdürlüğü’ne göndermesi işleminde yasaya aykırılık olmadığı gibi, icra takip dosyası … İcra Müdürlüğü’nün esasına kaydedilmiş olmakla İİK. nun 4.maddesinde düzenlenen kesin yetki kuralı gereği … İcra Mahkemesi’nce de takibin açılmamış sayılmasına karar verilemeyeceğinden, mahkemece, şikayetin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile kabulü ile memurluk işleminin iptali yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.
SONUÇ : Alacaklı …’ın temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK’nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/05/2016 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy Yazısı :
6100 sayılı HMK.’nun 20/1. maddesinde; “Görevsizlik veya yetkisizlik kararı verilmesi hâlinde, taraflardan birinin, bu karar verildiği anda kesin ise bu tarihten, süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki hafta içinde kararı veren mahkemeye başvurarak, dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesini talep etmesi gerekir. Aksi takdirde, bu mahkemece davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.” denildiği, aynı kanunun 1. maddesinde ise “ Mahkemelerin görevi, ancak kanunla düzenlenir. Göreve ilişkin kurallar, kamu düzenindendir.”denildiği görülmüştür.
Somut olayda; borçlunun … İcra Hukuk Mahkemesi’ne yaptığı yetki itirazına ilişkin kararın 06/04/2015 tarihinde kesinleştiği, dosyanın yetkili İcra Müdürlüğü’ne gönderilmesi talebinin HMK’nun 20. maddesinde belirtilen iki haftadan sonra 19/06/2015 tarihinde yapıldığı, şikayetçi vekilinin …. İcra Müdürlüğünün 2011/3314 Es. sayılı dosyasında 25/06/2015 tarihli gönderme kararının kaldırılmasını talep ettiği, mahkemece; icra dosyasının yetkili icra müdürlüğüne gönderilmesi talebinin süresinde yapılmadığı gerekçesiyle şikayetin kabulüne ve …. İcra müdürlüğünün 2011/3314 Esas sayılı dosyasında verilen 25/06/2015 tarihli kararın kaldırılmasına karar verildiği anlaşılmıştır.
HMK’nun 20. maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yetkisizlik kararı üzerine dosya süresinde yetkili merciye gönderilmezse yetki itirazını kabul eden mahkeme başvuru üzerine davanın açılmamış sayılmasına karar verir. HMK.’da ve İİK.’nunda başka mahkeme tarafından bu kararın kaldırılacağına dair hiçbir hüküm bulunmamaktadır. Mahkemelerin görevleri HMK.’nun birinci maddesinde belirtildiği üzere kanunla düzenlenir ve bu husus kamu düzenine ilişkindindir. Davanın açılmamış sayılmasına karar verilirken icra dosyasının hangi icra müdürlüğünde bulunmasının hiçbir önemi bulunmamaktadır. Çünkü denetlenen konu icra dosyası değil mahkemenin kendisi tarafından verilen kararın yasada belirtilen sürede yerine getirilmesine ilişkindir. Olayımızda ise … İcra Müdürlüğü tarafından yapılan işlem şikayet konusu yapıldığından dolayı denetim yetki ve görevi İİK’nun 4. maddesi gereğince … İcra Hukuk Mahkemesine aittir. Mahkemece verilen karar da HMK’nun 26. maddesi gereğince taleple bağlılık ilkesi gereğince kendi denetiminde olan icra müdürlüğünün işleminin iptaline yöneliktir.
Yukarıdaki nedenlerle yerel mahkemenin şikayetin kabulüne yönelik kararı yasaya uygundur, onanması gerekirken çoğunluğun bozmaya ilişkin gerekçesine katılmıyorum.