TARIM SATIŞ KOOPERATİFLERİ VE BİRLİKLERİNDEN BAŞLATTIĞI TAKİPLERDE HARÇ
1. Hukuk Dairesi 2021/1617 E. , 2021/2845 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ:ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ: TAPU İPTALİ VE TESCİL – TAZMİNAT
Taraflar arasında birleştirilerek görülen tapu iptali-tescil ve tazminat davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davacı Hazine ile davalı … Tarım Satış Kooperatifi tarafından, temyiz başvurusunun yapılmamış sayılmasına ilişkin ek karar ise … Tarım Satış Kooperatifi tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla, dosya incelendi, Tetkik Hakimi …’in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, yolsuz tescil nedenine dayalı tapu iptali-tescil ve satış bedelinin davalıya iadesi; birleştirilen dava, tapu kaydındaki şerhin terkini isteklerine ilişkindir.
Asıl davada davacı Hazine (birleştirilen davada davalı), dava konusu 124 ada 17 (yenileme ile 832 parsel) parsel sayılı taşınmazın “üzerine komple ve modern ambalaj tesisi kurmak şartı” ile 2834 Sayılı Kanunun 21. maddesi uyarınca davalı … Birliğine satıldığı halde diğer davalıya pay temlik edilmek suretiyle satış amacının gerçekleştirilmediğini ileri sürerek davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile Hazine adına tescilini, satış bedelinin yasal faizi ile davalıya ödenmesini istemiştir.
Davalı (birleştirilen davada davacı) … … Ve … Tarım Satış Kooperatifi (…), asıl davanın reddini savunmuş; birleştirilen davada ise ambalaj tesisinin kurulmasının belediye tarafından uygun bulunmadığını, hukuken uygulama alanı kalmadığını ileri sürerek tapu kaydındaki şerhin kaldırılmasını istemiştir.
Diğer davalı … Tarım Satış Birliği, davanın kötüniyetle açıldığını belirtip davanın reddini savunmuştur.
Asıl davada tapu iptali ve tescil isteğinin kabulüne, birleştirilen davanın reddine ilişkin olarak verilen karar Dairece, “… ve Ticaret Bakanlığının 11.2.1993 tarih 2653 sayılı talimatı ve 3186 Sayılı Kanunun 25. maddesi uyarınca, … Birliği ile … Birlik’in birleştirilerek … adını aldığı anlaşılmaktadır. O halde, davacı Hazinenin talebi doğrultusunda satış bedelinin … Genel Müdürlüğüne ödenmesine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir.” gerekçesiyle bozulmuş; mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonunda, taşınmazın satış bedeli olan 17.745 liranın (eski para birimiyle) dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalı … Genel Müdürlüğüne ödenmesine karar verilmiş, karar Dairece bu kez de, ″ davalı … Genel
Müdürlüğünün 2834 sayılı kanunun 21. maddesinin son fıkrası gereğince muafiyetten yararlanıp yararlanmadığının saptanması, muafiyetten yararlanmış ise bu hususun, muafiyetten yararlanmamış ise, taşınmazın temlikindeki koşulların gözetilerek satış bedelinin dava tarihindeki değerinin tespit edilip hüküm altına alınması gerekirken, yazılı olduğu üzere karar verilmesi doğru değildir.″ gerekçesi ile bozulmuş; mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda, taşınmazın dava tarihindeki değeri olan 4.690.000,00TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle davalı … Genel Müdürlüğüne ödenmesine hükmedilmiş; noksan nispi temyiz harcının yatırılması için davalı … Tarım Kredi Kooperatifine çıkarılan muhtıraya rağmen temyiz harcı tamamlanmadığından, anılan davalının temyiz başvurusunun yapılmamış sayılmasına karar verilmiş; asıl karar, davacı Hazine ile davalı … Tarım Satış Kooperatifi tarafından, temyiz başvurusunun yapılmamış sayılmasına ilişkin ek karar ise … Tarım Satış Kooperatifi tarafından temyiz edilmiştir.
Hemen belirtilmelidir ki, kendisine tebliğ edilen muhtıraya rağmen eksik kalan temyiz harcını tamamlamayan davalı … Tarım Satış Kooperatifi hakkında ek karar ile ″temyiz başvurusunun yapılmamış sayılmasına″ karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığından, davalı … Tarım Satış Kooperatifinin yerinde görülmeyen temyiz itirazının reddiyle, 22.01.2021 tarihli ek kararın ONANMASINA.
Hazinenin temyizine gelince; hükmüne uyulan Daire bozma ilamında da benimsendiği üzere, asıl davada tapu iptali-tescil ile satış bedelinin davalı … Genel Müdürlüğüne ödenmesine yönelik isteklerin kabulüne ve birleştirilen davanın reddine karar verilmesi kural olarak doğrudur.
Ne var ki, davalı … Genel Müdürlüğünün 2834 sayılı Kanunun 21. maddesinin son fıkrası uyarınca muafiyetten yararlandığı belirlendiğine göre, taşınmazın Hazineden davalı … Genel Müdürlüğüne temlik tarihindeki rayiç bedelinin belirlenip, belirlenen bu değer üzerinden yüzde itibariyle hangi oranda indirim yapıldığının saptanması, ondan sonra, taşınmazın belirlenecek dava tarihindeki değerinden de aynı oranda indirim yapılarak kalan bedelin ödenmesine karar verilmesi gerekirken, yanılgılı değerlendirme ve hükme yeterli olmayan bilirkişi raporu ile hüküm kurulması isabetsizdir.
Davacı Hazine′nin temyiz itirazı açıklanan nedenden ötürü yerinde görüldüğünden, kabulüyle hükmün (6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3. maddesi yollamasıyla) 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, Harçlar Kanunu’nun değişik 13. maddesinin j. bendi gereğince Hazine’den harç alınmasına yer olmadığına, harç peşin alındığından temyiz eden davalı … Tarım Satış Kooperatifi’nden başkaca harç alınmasına yer olmadığına, 26/05/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.