İL VE İLÇE ÖZEL İDARELERİ HARÇ
15. Hukuk Dairesi 2019/1150 E. , 2019/2190 K.
“İçtihat Metni”
Mahkemesi:Asliye Hukuk Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış, eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, haksız kesilen cezai şartın iadesi istemine ilişkin olup, mahkemece yapılan yargılama sonunda davanın kabulüne dair verilen karar, davalı tarafından yasal süresi içerisinde temyiz edilmiştir. Davacı yüklenici, davalı ise iş sahibidir.Davacı yüklenici taraflar arasında 10.02.2014 tarihli sözleşme ile … Köyü Elektro Pompaj Sulama Tesisi için Şebekeye Bağlı Güneş Enerjisi Santrali yapım işini üstlendiğini, 2 nolu hakedişten haksız olarak 50.243,99 TL gecikme cezası kesildiğini, söz konusu gecikmenin idareden kaynaklandığını belirterek kesilen cezanın iadesini talep etmiş; davalı idare davanın reddini savunmuş; mahkemece yapılan yargılama sonunda kısmi ifa imkânsızlığı nedeniyle borcun imkânsız kısmından kurtulan davacı yüklenicinin asıl borca bağlı feri bir hak niteliğinde olan gecikme cezasından da kurtulacağı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmıştır.
Taraflar arasında düzenlenen sözleşme, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 470. ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi niteliğindedir. 10.02.2014 tarihli sözleşmenin 8. maddesine göre Yapım İşleri Genel Şartnamesi (YİGŞ) sözleşmenin eki durumundadır. Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 39. maddesinde yüklenicinin geçici hakedişlere itirazı olduğu takdirde, karşı görüşlerinin neler olduğunu ve dayandığı gerekçeleri, idareye vereceği ve bir örneğini de hakediş raporuna ekleyeceği dilekçesinde açıklaması ve hakediş raporunu “idareye verilen …tarihli dilekçemde yazılı ihtirâzi kayıtla…” cümlesini yazarak imzalaması gereklidir. Eğer yüklenicinin, hakediş raporunun imzalanmasından sonra tahakkuk işlemi yapılıncaya kadar, yetkililer tarafından hakediş raporunda yapılabilecek düzeltmelere bir itirazı olursa hakedişin kendisine ödendiği tarihten başlamak üzere en çok on gün içinde bu itirazını dilekçe ile idareye bildirmek zorunda olduğu, bu şekilde itiraz edilmediği takdirde hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı düzenlemesine yer verilmiştir. Yine kesin hakediş raporu ve hesap kesilmesine ilişkin 40. madde hükmünce, yüklenicinin itirazı olduğu takdirde itirazlarını 39. maddedeki usuller çerçevesinde dilekçe ile idareye bildirmesi gerekir. Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 39. ve 40. maddelerindeki bu düzenlemeler 6100 sayılı Hukuk Muhakemesi Kanunu’nun 193. maddesi (1086 sayılı HUMK 287. maddesi) uyarınca delil sözleşmesi niteliğinde olup mahkemece re’sen gözetilmelidir.Bu açıklamalar ışığında somut olay incelendiğinde; dava konusu yapılan cezai şartın kesildiği 2 nolu hakedişi davacı yüklenicinin “itiraz kaydı” şerhi düşerek imzaladığı, itirazının az yukarıda belirtilen şartname hükümlerine uygun olmadığı, bu nedenle hakedişi olduğu gibi kabul etmiş sayılacağından mahkemece cezai şartın iadesini talep edemeyeceği gözetilerek davanın tümden reddine karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirmelerle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru olmamıştır.Harç tahsili kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkemece re’sen dikkate alınması gerekir. Davalı … İl Özel İdaresi harçtan muaf olmadığı halde mahkeme kararında harçtan muaf tutulması da doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün davalı yararına BOZULMASINA, 5766 sayılı Kanun’un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 218,50 TL Yargıtay başvurma harcının temyiz eden davalıdan alınmasına, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine 09.05.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.